Liên Hợp Quốc, New York – Năm mới mang đến những hy vọng mới về tương lai. Nhưng với mỗi người, ước mơ lại mang những dáng vẻ khác nhau: Các gia đình sống trong cảnh chiến tranh hy vọng về sự hòa bình và ổn định; hàng triệu cô gái trẻ trên khắp thế giới hy vọng về một tương lai không có bạo lực và lạm dụng; phụ nữ mang thai ở khắp mọi nơi hy vọng sinh con được an toàn.

Tất cả những điều này đều nằm trong tầm tay của chúng ta nếu chúng ta học hỏi kinh nghiệm trong những năm vừa qua. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng tìm hiểu về những bài học kinh nghiệm của năm 2024 để lại và phương cách để biến năm 2025 trở thành một năm hòa bình và thịnh vượng hơn cho tất cả mọi người.

1- Đoàn kết là chìa khóa chống lại các cuộc khủng hoảng

Trong năm 2024, trên thế giới có rất nhiều kỷ lục về sự nguy hiểm và bất thường bị phá vỡ bị phá vỡ: Từ nhiệt độ toàn cầu tăng đột biến đến số người phải di dời do xung đột và khủng hoảng. Và một lần nữa, phụ nữ và trẻ em gái chính là đối tượng chịu hậu quả nặng nề nhất do việc chia rẽ quốc tế và bất đồng quan điểm trong việc giải quyết những mối đe dọa hiện hữu này. Thậm chí, tại Cộng hòa Dân chủ Congo, Haiti, Sudan và nhiều nơi khác, việc cưỡng hiếp và tấn công tình dục phụ nữ và trẻ em gái được sử dụng như một chiến thuật khủng bố; Tại Gaza, Ukraine, Yemen và nhiều nước diễn ra xung đột khác, hàng chục nghìn phụ nữ mang thai buộc phải rời bỏ nhà cửa, đối mặt với tỷ lệ đói nghèo và nguy cơ tử vong ngày càng cao.

Thế nhưng việc mang thai và sinh con không thể dừng lại trong các tình huống khẩn cấp, và quyền con người không thể bị tước đi trong thảm họa, cũng không dừng lại ở biên giới một quốc gia. Việc thiếu hành động tập thể trong việc bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái đã cho thấy nhu cầu cần được tại ưu tiên trong hợp tác đa phương - Điều được ông Antonio Guterres, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, mô tả là "trái tim đang đập" của cộng đồng quốc tế

2- Con đường tiến bộ đã được vạch ra – nhiệm vụ của chúng ta là bảo vệ nó

Ba mươi năm trước, tại Hội nghị quốc tế về Dân số và Phát triển ở Cairo, các đại biểu từ khắp nơi trên thế giới đã đồng lòng về một chân lý cơ bản: Bình đẳng giới và quyền về sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản là rất quan trọng để các quốc gia đạt được phát triển bền vững. Sự kiện then chốt này đã tạo ra các điều kiện thuận lợi cho việc trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, dẫn đến việc giảm một phần ba tỷ lệ tử vong mẹ và tỷ lệ mang thai ở tuổi vị thành niên, và số lượng phụ nữ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại tăng gấp đôi - đồng nghĩa với việc đảm bảo thực hiện các quyền và cứu sống nhiều cuộc đời.

Mặc dù sự chia rẽ và phân cực hiện đang đe dọa những tiến bộ này, các nhà hoạt động và nhà hoạch định chính sách vẫn kiên định trong việc đạt được tiến bộ, đồng thời phụ nữ và trẻ em gái đang giành được các quyền lợi và sự lựa chọn về những vấn đề quan trọng. UNFPA luôn sát cánh cùng họ và hỗ trợ họ tiếp cận tới các biện pháp tránh thai, vắc-xin, hộ sinh, bảo vệ khỏi bạo lực trên cơ sở giới và các dịch vụ chăm sóc và cứu sinh khác.

3- “Bị bỏ lại phía sau” cũng có thể là “bị đẩy lại phía sau”

Mặc dù chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu đáng chú ý trong ba thập kỷ qua, nhưng các thành tựu ấy lại đem lại lợi ích nhiều hơn cho những đối tượng được hưởng nhiều đặc quyền nhất, đặc lợi nhất của xã hội. Báo cáo Tình trạng dân số thế giới năm 2024 cho thấy rằng nhiều hình thức lề hóa và phân biệt đối xử đang tiếp tục diễn ra và khiến hàng triệu người bị loại trừ khỏi sự tiến bộ. Sự bất bình đẳng này thường ẩn sâu trong hệ thống y tế, các cơ quan kinh tế, chính trị và xã hội của chúng ta và tước đi nhiều quyền cơ bản về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản của nhiều người.

Để đảm bảo tất cả mọi người đều được hưởng lợi của sự tiến bộ trong 30 tiếp theo, chúng ta phải cam kết thực hiện một tầm nhìn mới cho thế giới, một tầm nhìn mà trong đó chúng ta giải quyết trực tiếp vấn đề bất bình đẳng. Điều này có nghĩa là việc thiết kế các chương trình y tế có mục tiêu và phù hợp với thực tế sẽ giải quyết các hình thức phân biệt đối xử có hệ thống. Điều này cũng có nghĩa là công nhận giá trị của các dữ liệu được phân nhóm hơn việc chỉ đo lường trải nghiệm của con người theo các mức trung bình chung. Để đảm bảo quyền về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản cho tất cả mọi người, chúng ta phải tập trung vào tiếng nói và trải nghiệm của những người bị bỏ lại - và thường là bị đẩy lại phía sau. Quan trọng là, chúng ta phải nhận ra: Tăng cường quyền và phúc lợi của cá nhân là cách duy nhất để củng cố quyền và phúc lợi của cả tập thể, và ngược lại.

4- Để đẩy nhanh tiến độ, chúng ta cần những ý tưởng đột phá

Trong năm 2024, một nghiên cứu mới của UNFPA đã tiết lộ sự thật trần trụi: Trên phạm vi toàn cầu, chúng ta còn rất xa mới hiện thực hóa được một thế giới không có tử vong mẹ, không có nhu cầu chưa được đáp ứng về kế hoạch hóa gia đình và không có bạo lực trên cơ sở giới. Những tiến bộ từng diễn ra nhanh chóng đã chậm lại, và ở một số nơi thậm chí còn đảo ngược. Tại sao lại như vậy? Một phần nguyên nhân là do cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu toàn cầu, các cuộc xung đột dữ dội cùng các chuẩn mực và thực hành phổ biến đã hạn chế năng lực của phụ nữ, trẻ em gái cùng các nhóm yếu thế khác; Tất cả những điều này đều gây tổn hại đến sức khỏe, vi phạm quyền lợi và gia tăng bất bình đẳng.

Tuy nhiên, nghiên cứu của UNFPA cũng nêu bật những đổi mới có tiềm năng mang lại lợi ích cho hàng triệu người và mở rộng quyền, cũng như lựa chọn của họ. Ví dụ, những tiến bộ trong công nghệ hỗ trợ sinh sản đang giúp những người đang phải vật lộn với tình trạng vô sinh tạo ra gia đình mà họ mong muốn. Trong bối cảnh rủi ro khí hậu ngày càng gia tăng, những cách mới để minh họa và phân tích dữ liệu có thể giúp cộng đồng chuẩn bị tốt hơn cho thảm họa và cứu sống nhiều người. Các giải pháp như thế này - và những ý tưởng mới khác để hoạt động khác với thường lệ đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh tiến độ.

5- Đã đến lúc tái khẳng định: Quyền phụ nữ là quyền con người

Năm 2025 sẽ đánh dấu kỷ niệm 30 năm Hội nghị Bắc Kinh về phụ nữ, nơi cựu Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ Hilary Clinton đã đưa ra tuyên bố quan trọng: "Quyền con người là quyền của phụ nữ và quyền của phụ nữ cũng chính là quyền con người". Chúng ta không thể để khủng hoảng, xung đột và chia rẽ đánh lạc hướng chúng ta khỏi sự thật này.

Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có quốc gia nào trên thế giới đạt được bình đẳng giới. Trên toàn cầu, cứ 10 phút lại có một phụ nữ bị bạn tình hoặc thành viên trong gia đình giết hại; 800 người tử vong mỗi ngày do những nguyên nhân có thể phòng ngừa được trong quá trình mang thai và sinh nở; và một nửa trong số tất cả các ca mang thai là ngoài ý muốn. Để xóa bỏ những bất công này, chúng ta phải đầu tư vào phụ nữ và trẻ em gái, tận dụng cả kinh nghiệm và sự đổi mới về tri thức, đồng thời bảo vệ quyền và sự lựa chọn cho tất cả mọi người - đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất. Hòa bình, thịnh vượng và tiềm năng của thế giới phụ thuộc vào điều đó